U leto 1990. godine prvi put sam čula najavu da će za uključivanje Istočne Nemačke u jedinstvenu državu posle pada Berlinskog zida, biti potrebno više stotina milijardi nemačkih maraka (tada) a da će proces trajati dvadesetak i više godina. Bila sam iznenađena. Zar toliko košta i toliko dugo traje?! Kako je vreme odmicalo, mnoge stvari su mi postale jasnije… No, vratimo se tranzicionim troškovima.

Piše: Radojka Nikolić

Pre osam godina, Institut za privredna istraživanja u Haleu (bivša Istočna Nemačka) sumirao je finansijski trošak ujedinjenja i došao do brojke od do tada uloženih 1,3 biliona evra (1.300 milijardi evra – od 1991. do 2009. godine) u Istočnu Nemačku, kako bi se približila nivou standarda i proizvodnje svog zapadnog dela. Istočna Nemačka je, inače, imala između 17 i 18 miliona stanovnika (različiti su, čak i zvanični, podaci) koji su sredstva za obnovu delom dobijali direktno – veće plate i penzije, a delom i kroz pomoć domaćinstvima. Takođe, istočne pokrajine su od Zapadne Nemačke direktno dobijale novac da investiraju u saobraćajne projekte: autoputeve, regionalne ili plovne puteve. Preduzeća su novac dobijala da se restrukturiraju, ugase jednu proizvodnju ili počnu drugu, potrebniju tržištu. U trenutku ujedinjenja, stanovništvo koje je živelo u istočnom delu Nemačke imalo je samo jednu trećinu nivoa životnog standarda od onog koji je postojao u razvijenom, zapadnom delu ove države.

I tu dolazimo do suštine naše priče o tome zašto Nemačka zna kako da oporavi Balkan. Naime, pošto je sada veoma aktuelan predlog Berlina poznat kao „Berlin plus“ za oporavak zemalja zapadnog Balkana, a pre njihovog ulaska u Evropsku uniju (valjda, jednog dana?!), onda se može povući paralela između nas i onoga što su oni uradili uključivanjem svog istočnog dela. Istočnih Nemaca je bilo oko 18 miliona, a na teritoriji zemalja koje razvijena Evropa naziva zapadni Balkan (Srbija, BiH, Crna Gora, Makedonija, Albanija…) živi oko 20 miliona stanovnika. To znači da je broj stanovnika približan „uzorku“ koji su već imali kada su pripajali istočni deo Nemačke. I standard stanovnika zapadnog Balkana je manje-više na nivou jedne trećine nivoa životnog standarda koji ima razvijena Evropa, što je, za Srbiju konkretno, potvrdio i MMF. Zatim, nerazvijenost industrije i privrede ovog dela Balkana je slična, ako ne i gora od onoga što su Nemci zatekli kada su priključivali svoj istočni deo.

Kada se sve to ima u vidu, jasno je da Nemačka najbolje zna i koliko para treba da se uloži i kako plan treba da se napravi i odakle novac da se nađe i oporavi nerazvijeni deo. S obzirom na to da je inicijativa „Berlin plus“ potekla upravo od Nemačke, od nje treba i da očekujemo rešenje. Ali, da bude brzo i funkcionalno, baš onako kako je bilo u slučaju ujedinjenja dve Nemačke. Ako zaista hoće da nas sve zajedno ekonomski oporave i približe razvijenim ekonomijama Evrope, Nemačka to i može da pokrene, pa nam ostaje samo da navijamo za prvi potez. Pod uslovom da taj potez ne napravi od zapadnog Balkana novo područje za eksploataciju radne snage i privrednih resursa, već da se ukupnim razvojem, brže približimo krugu uspešnih ekonomija. U tom smislu važan je i detalj da nemački Pakt solidarnosti, formiran pre 27 godina, kojim se novac iz Zapadne Nemačke preliva u fondove Istočne Nemačke i danas funkcioniše, a da je, uprkos bilionima i milijardama evra koje su potrošene, standard stanovništva Istočne Nemačke stigao do 80 odsto nivoa Zapadne Nemačke. Koliko li nas čeka dug put i koliko para nam treba?

U ovom broju još i …

• OBELEŽEN SVETSKI DAN ZAŠTITE ŽIVOTNE SREDINE – 5. JUN: Priroda i čovek – sinergija odgovornog sveta
• POSLOVNI BAROMETAR KOMPANIJE KRESTON MDM: Trgovina i dalje najprivlačnija
• DOMINO EFEKAT SA DUVANSKE NA DRUGE INDUSTRIJE Danas duvan, a sutra čokolade, pića, hrana
• MOBILNA BIOMETRIJA U FINANSIJSKIM USLUGAMA – OKVIR OD PET FAKTORA: Novo istraživanje Mastercarda i Oksforda
• MENADŽERSKI VODIČ: Umetnost oslobađanja suvišnih stvari
• POSLOVNA SAZNANJA: Zdrav razum
• SAVREMENE TEHNOLOGIJE I DIGITALNO BANKARSTVO Utakmica između nteh kompanija i banaka
• DR ISAK ADIŽES: UPRAVLJANJE PROMENAMA (1): Kako da razlikujem pravi problem i rešenje od pogrešnih
• Sledeći broj Magazina Biznis izlazi 20. jula 2017.