Prema podacima Republičkog zavoda za statistiku, inflacija je u decembru usporila rast i na mesečnom nivou iznosila je 0,4%, dok je u odnosu na decembar 2020. godine iznosila 7,9%. Prosečna godišnja inflacija u 2021. godini iznosila je 4,0%, saopštila je Narodna banka Srbije.
Usporavanje ukupne inflacije na mesečnom nivou rezultat je pada cena neprerađene hrane od 1,1%, pri čemu su na mesečnom nivou snižene cene svih kategorija neprerađene hrane – svežeg voća za 4,8%, svežeg mesa za 0,7% i svežeg povrća za 0,5%. Cene prerađene hrane su nastavile da rastu, ali sporijim tempom u odnosu na prethodne mesece, čemu su doprinele i mere Vlade Srbije u pogledu ograničavanja cena osnovnih životnih namirnica.
Posmatrano prema strukturi, tri četvrtine međugodišnje inflacije od 7,9% u decembru je i dalјe bilo je opredelјeno kretanjem cena hrane i energenata, tj. onim kategorijama na koje monetarna politika ne može direktno da utiče u značajnijoj meri. Cene neprerađene hrane su u decembru, u odnosu na isti mesec prethodne godine povećane za 20,9%, dok su cene prerađene hrane bile više za 8,0% na međugodišnjem nivou. Visok međugodišnji rast cena hrane posledica je delovanja nekoliko faktora – rasta svetskih cena hrane, suše, viših troškova u proizvodnji, kao i izrazito niskih nivoa ovih cena tokom 2020. usled izostanka znatnog dela tražnje.
Cene energenata su na mesečnom nivou stagnirale u decembru, dok su posmatrano u odnosu na decembar 2020. bile više za 13,4%. Nјihovo kretanje je u najvećoj meri bilo opredelјeno globalnim faktorima, pre svega rastom svetske cene nafte, koji se prelio i na rast cena naftnih derivata na domaćem tržištu (23,5% međugodišnje u decembru).
S druge strane, međugodišnja bazna inflacija (indeks potrošačkih cena po isklјučenju hrane, energije, alkohola i cigareta) na koju mere monetarne politike mogu da utiču, i u decembru je bila znatno niža od ukupne inflacije i iznosila je 3,5%. Tokom 2021. godine, međugodišnja bazna inflacija se u proseku kretala na nivou od 2,3%. Očuvanju bazne inflacije na niskom i stabilnom nivou doprinosi dugogodišnja relativna stabilnost deviznog kursa, koja predstavlјa sidro cenovne stabilnosti i koja će biti očuvana i u narednom periodu. Takođe, važan faktor niske i stabilne bazne inflacije su i inflaciona očekivanja finansijskog sektora koje se u dužem vremenskom periodu kreću u granicama cilјa. Dodatno, smanjivanju inflatornih pritisaka doprineće i odluka Vlade Srbije da omogući preduzećima da do kraja juna 2022. kupuju struju po znatno povolјnijim uslovima od tržišnih.
Prema projekciji Narodne banke Srbije, međugodišnja inflacija će tokom prvog tromesečja ove godine najverovatnije nastaviti da se kreće oko nivoa iz decembra 2021. godine. Od drugog tromesečja očekujemo postepeni pad međugodišnje inflacije, dok bi u granice cilјa međugodišnja inflacija trebalo da se vrati tokom trećeg tromesečja. Krajem godine očekujemo međugodišnju inflaciju oko centralne vrednosti cilјa od 3%, a imajući u vidu visoku bazu iz 2021. godine, postoji mogućnost da se krajem godine ukupna
inflacija nađe i u donjoj polovini cilјanog raspona od 3,0±1,5%. Rizici po pitanju inflacije u narednom periodu odnose se pre svega na kretanja cena primarnih polјoprivrednih proizvoda, svetske cene energenata, brzinu globalnog ekonomskog oporavka i dužinu trajanja problema u globalnim lancima snabdevanja. Kada je reč o domaćim rizicima, inflacija će u najvećoj meri zavisiti i od ishoda naredne polјoprivredne sezone, koja je za potrebe projekcija pretpostavlјena na nivou prosečne. To podrazumeva blagi rast polјoprivredne proizvodnje u odnosu na 2021. godinu koja je zbog suše bila slabija od proseka.
